Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej w Łupawie – Świadek Wieczności

Zabytkowy kościół w sercu Pomorza z barwną historią, unikalną architekturą i rokokowymi detalami

W niewielkiej miejscowości Łupawa, położonej na Pomorzu Środkowym, znajduje się jedna z najbardziej niezwykłych pereł architektury sakralnej regionu – kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Ten zabytkowy obiekt sakralny, dawniej ewangelicki, dziś pełni funkcję świątyni rzymskokatolickiej i jest ważnym punktem na turystycznej i historycznej mapie gminy Potęgowo. Otoczony zielenią, zlokalizowany przy głównej drodze, zachwyca zarówno z zewnątrz, jak i w środku – nie tylko swoim wyglądem, ale i opowieściami zapisanymi w kamieniu, drewnie i papierze.

Historia, która sięga średniowiecza

Pierwsze wzmianki o istnieniu kościoła w Łupawie pojawiają się już w XIII wieku, co czyni go jednym z najstarszych punktów sakralnych w regionie słupskim. W czasie wojny trzydziestoletniej świątynia uległa zniszczeniu w pożarze. Odbudowano ją w latach 60. XVII wieku, a dzisiejszą, rokkokową formę, otrzymała w latach 1767–1772, dzięki hojności generała Filipa Wilhelma von Grumbkow oraz tajnego radcy Michała Ernsta von Boehn.

Architektura, która opowiada historię

Kościół został wzniesiony na planie prostokąta, z wyodrębnionym trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Całość opiera się na solidnym kamiennym fundamencie. Charakterystyczny dwuspadowy dach pokryty dachówką karpiówką harmonizuje z otoczeniem, a wieża, zakończona ośmiobocznym hełmem pokrytym łupkiem, dodaje budowli majestatycznego charakteru.

W środku uwagę przykuwa empora muzyczna w południowo-zachodniej części kościoła. Do 1959 roku świątynia posiadała trzy boczne aneksy szachulcowe, mieszczące bibliotekę, loże kolatorskie i zakrystię. Do dziś przetrwały bogato zdobione rokokowe dekoracje z herbami rodowymi fundatorów – unikalne detale, których nie znajdziemy w wielu innych świątyniach regionu.

Zachowane zabytki i unikalne wyposażenie

Choć wiele elementów wyposażenia nie dotrwało do naszych czasów, zachowało się kilka wyjątkowo cennych dzieł sztuki sakralnej:

• Barokowa ambona z 1750 roku – ręcznie rzeźbiona, ozdobiona detalami z drewna polichromowanego.
• Renesansowa ława kolektorska – świadectwo rzemiosła przełomu epok.
• Chrzcielnica z 1865 roku – klasyczny przykład stylu neorenesansowego, zachowana w doskonałym stanie.

Szczególną ciekawostką jest historia zaginionej biblioteki, która jeszcze przed wojną liczyła setki starodruków. W 2004 roku, podczas remontu strychu, odkryto kilkadziesiąt manuskryptów z lat 1499–1831, które przekazano do Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Odkrycie to było prawdziwą sensacją lokalnej historii.

Unikalne detale, które zachwycają

• Inskrypcja fundatorska, która znajdowała się na ścianie frontowej, zawierała nazwiska fundatorów oraz mistrza murarskiego Jana Gottfrieda – dzięki temu znamy nie tylko historię miejsca, ale też ludzi, którzy je tworzyli.
• Zmieniona wieża – podczas remontu w 1973 roku zmodyfikowano górną część wieży, pokrywając ją łupkiem kamiennym zamiast gontu.
• Niegdyś świątynia miała łączność z lokalną elitą społeczną, co widać po rozmieszczeniu lóż i zdobieniach – to doskonały przykład architektury społecznej XVIII wieku.

Co warto zobaczyć w okolicy Łupawy – atrakcje w gminie Potęgowo i okolicach

Zamek w Kręgu

Znajdujący się kilkanaście kilometrów od Łupawy neogotycki zamek to dziś prywatna posiadłość, ale jego bryła i otaczający go park krajobrazowy to świetne tło do zdjęć i romantycznych spacerów.

Rezerwat przyrody „Źródła Łupawy”

Malowniczy rezerwat, gdzie można podziwiać naturalne źródła rzeki Łupawy, porośnięte mchami, paprociami i pełne śpiewu ptaków. Idealne miejsce na spokojny spacer.

Potęgowo – zabytkowy dwór i stawy

W centrum Potęgowa znajduje się dawny dwór szlachecki, otoczony zespołem parkowym oraz stawami rybnymi. Miejsce często wybierane na spacery i wędkowanie.

Jezioro Łebsko i Słowiński Park Narodowy

Dla bardziej wytrwałych – w promieniu 40 km znajduje się Słowiński Park Narodowy z ruchomymi wydmami i Jezioro Łebsko. To jeden z najcenniejszych rezerwatów biosfery w Polsce.

Słupsk – miasto historii i kultury

Oddalony o około 30 km Słupsk to doskonałe miejsce na jednodniową wycieczkę. Zamek Książąt Pomorskich, Baszta Czarownic, Muzeum Pomorza Środkowego i najstarszy zachowany obraz Witkacego – to tylko kilka powodów, by tam zajrzeć.